Wat is Architectuur?

In de context van ICT verwijst architectuur naar de structuur en samenhang van systemen, processen, technologieën en informatie binnen een organisatie. Het beschrijft de bouwprincipes en richtlijnen die bepalen hoe ICT-oplossingen ontworpen, gebouwd en beheerd worden en hoe deze met elkaar gekoppeld (integratie) zijn.

Waarom is ICT-architectuur belangrijk?

• Zorgt voor samenhang tussen technologie, processen en mensen
• Ondersteunt businessdoelstellingen
• Maakt systemen duurzaam, schaalbaar, veilig en beheersbaar
• Voorkomt wildgroei aan applicaties of gegevenssilo’s
• Vergemakkelijkt verandermanagement (digitalisering, cloudmigratie, security)

Hoofdvormen van IT-Architectuur

1. Enterprise Architectuur (EA)

De samenhang tussen strategie, processen, informatie en technologie binnen een organisatie. Richt zich op langetermijnvisie en alignment met de business. Bekende frameworks: TOGAF, NORA, DYA, Zachman.

2. Business Architectuur

Beschrijft de bedrijfsdoelen, processen, actoren en organisatiestructuur. Typische elementen: value streams, capability maps, BPMN-processen.

3. Informatie- of Data-architectuur

Hoe data binnen de organisatie beheerd, gedeeld en beveiligd wordt. Omvat gegevensmodellen, dataflows, governance en metadata.

4. Applicatiearchitectuur

Hoe applicaties functioneren en met elkaar communiceren. Denk aan microservices, API’s, integratie en applicatieportfolio’s.

5. Technische / Technologische Architectuur

De infrastructuur waarop systemen draaien: hardware, netwerk, cloud en security. Ook securityarchitectuur valt hieronder (IAM, firewalls, Zero Trust).

Hoe werken deze lagen samen?

Een bekend model is het 4-lagenmodel:

1. Business Architectuur – strategie & processen
2. Informatiearchitectuur – data & informatiestromen
3. Applicatiearchitectuur – systemen & functies
4. Technische architectuur – infrastructuur & platform

Enterprise Architectuur overkoepelt deze lagen en zorgt voor de onderlinge afstemming tussen de lagen en met de strategie van de organisatie.

Populaire architectuurframeworks

• TOGAF: Enterprise Architectuur – standaard methodiek (ADM-cyclus) voor ontwikkelen van EA.
• NORA: Overheids-Enterprise Architectuur – richtlijnen voor Nederlandse (semi-)overheden.
• DYA: Agile Enterprise Architectuur – gericht op flexibiliteit en wendbaarheid.
• Zachman: Klassiek structuurmodel – matrix met perspectieven en abstractieniveaus.
• ArchiMate: Modelleringstaal – voor het visueel vastleggen van architectuur.

Samenvatting

Overzicht van de hoofdtypen IT-architectuur:

Ook zijn er nog specifieke vormen van architectuur, zoals cloudarchitectuur, securityarchitectuur, of microservicesarchitectuur